Futbol jest wielki: Czarne Orły znad Bosforu

Beşiktaş Jimnastik Kulübü, bo tak brzmi obecna pełna nazwa ekipy ze Stambułu, został założony w 1903 roku. Do jego założenia doszło dzięki spotkaniom grupy 22 osób, które wspólnie ćwiczyły m.in. podnoszenie ciężarów, zapasy czy gimnastykę. Początkowo zabraniano uczestnictwa w spotkaniach stowarzyszeń sportowych, jednak właśnie w 1903 roku udało zyskać się specjalne zezwolenie. Po wydarzeniach politycznych w Turcji, w 1909 roku do Stambułu przybyli Fuat Balkan i Mazhar Kazanci, którzy mieli znaczący wpływ na dalszy rozwój klubu gimnastycznego. Balkan był znakomitym szermierzem, a Kazanci wykazywał spore umiejętności w dziedzinie zapasów i podnoszenia ciężarów. Znaleźli oni grono młodych mieszkańców byłej stolicy Turcji i wspólnie z nimi trenowali. Klub zyskał rozgłos, a w 13 stycznia 1910 roku dokonano jego oficjalnej rejestracji jako Beşiktaş Ottoman Jimnastik Kulübü. Był to pierwszy taki przypadek w kraju, a towarzystwo miało w tamtym czasie ponad 150 członków. Z czasem zaczęły wykształcać się pierwsze próby utworzenia sekcji piłkarskiej. Utworzono dwa kluby o nazwie Valideçeşme i Basiret, którym szefował niejaki Seref Bey. Dołączyły one do Beşiktaşu w 1911 roku, a futbol w krótkim czasie stał się jedną z najprężniej działających gałęzi klubu.

Barwy klubowe i przydomek

Początkowo barwy Beşiktaşu to czerwień i biel, jednak zostały one zastąpione przez obecne czarno-białe ze względu na żałobę po utracie ziem na Półwyspie Bałkańskim w następstwie wojen w latach 1912 i 1913. Jako jedyny zalegalizowany klub sportowy w kraju „Czarne Orły” często występowały jako reprezentacja Turcji. Stąd właśnie wzięło się narodowe godło umieszczone w herbie Beşiktaşu. 

Natomiast jaka jest geneza obecnego przydomku klubu z dzielnicy Stambułu? Beşiktaş wystartował do sezonu 1940/41 w mocno odmłodzonym składzie, który miał bronić tytułów mistrzowskich zdobytych w poprzednich dwóch latach. Młody zespół spisywał się na miarę oczekiwań i był liderem tabeli. Na pięć kolejek przed końcem na stadionie Serefa Beşiktaş zmierzył się z ekipą Süleymaniye. Wówczas z trybun dało się usłyszeć okrzyk, który wzniósł miejscowy rybak Mehmet Galin. Brzmiał on: „Atakujcie, Czarne Orły”, a wraz z Galinem krzyknął cały stadion. Tysiące gardeł poderwały zawodników do walki, a Beşiktaş odniósł wysokie zwycięstwo 6:0. Pseudonim ten, który w języku tureckim brzmi „Kara Kartallar”, utrzymał się do dziś. 

Sukcesy

Pierwszy tytuł mistrza Turcji Beşiktaş zdobył w 1934 roku dzięki wygranej nad Altay 3:1. Jednak w latach 30. i 40. rozgrywki te nie zawsze organizowano, wobec czego „Czarne Orły” skupiły się na grze o tytuł mistrza swojego miasta. Złoty okres w tamtym okresie przypada na lata 1939-1943, kiedy to Beşiktaş pięć razy z rzędu sięgnął po mistrzostwo Stambułu. Zespół prowadził wówczas Refik Osman Top. Kolejne mistrzostwa Turcji drużyna zdobyła w latach 1951, 1956/57 oraz 1957/58. W 1959 zainaugurowano rozgrywki tureckiej Super Ligi, która przetrwała do dziś. W pierwszej edycji rozgrywek bohaterzy tego tekstu zajęli trzecie miejsce, ustępując odwiecznym rywalom, Fenerbahce i Galatasaray. Wynik ten przyjęto z olbrzymim niezadowoleniem, a w zespole doszło do zmiany szkoleniowca. Co prawda Węgier Andrea Kutik w następnym sezonie zdobył tytuł, jednak po roku pracy pożegnał się z posadą. Podsumowując – w latach 1957-1986 Beşiktaş zdobył siedem tytułów mistrzowskich, jednak chwile glorii i chwały miały dopiero nadejść.

W 1987 roku funkcję szkoleniowca objął Anglik Gordon Milne. Wizja futbolu z Wysp miała ogromne odbicie na grze Beşiktaşu, który w na początku lat 90. sięgnął trzy razy z rzędu po mistrzostwo. O sile drużyny świadczyła trójka: Metin Tekin, Ali Gültiken i Feyyaz Uçar, która siała popłoch w polach karnych rywali. Nazywani przez kibiców triem MAF (Metin, Ali, Feyyaz), do dziś uznawani są za najlepszą linię ataku w historii Beşiktaşu. Dominacja zespołu Milne’a była tak znaczna, że sezon 1991/92 zakończyli oni bez porażki w lidze, czyniąc to jako pierwsi w historii i, jak się okazało, jedyni.

Obecnie gracze z İnönü Stadium także święcą triumfy w krajowych rozgrywkach, choć nie są one tak spektakularne jak za czasów Milne’a. Zespół regularnie występował w europejskich pucharach i rzadko wypadał poza pierwszą trójkę w lidze, jednak brakowało mistrzostwa. Po okresie posuchy w końcówce lat 90. „Czarne Orły” sięgnęły po tytuł w sezonie 2002/03, ale po tym sukcesie kibice znów musieli uzbroić się w cierpliwość i czekać, kiedy ich pupile wrócą na szczyt. Udało się to w poprzedniej edycji rozgrywek, gdzie Beşiktaş pozostawił w tyle Sivasspor i Trabzonspor. Największymi gwiazdami drużyny są Rüştü Reçber, Rodrigo Tello, Bobo czy Nihat Kahveci, którzy mają za zadanie obronić tytuł oraz pokazać się z dobrej strony w Lidze Mistrzów.

Beşiktaş jest dla nich biblią życia

Poza sukcesami na boisku Beşiktaş od wielu lat znany jest za sprawą grupy swoich fanatycznie oddanych kibiców. Nazywają się Carsi, a ich głównym hasłem jest „Carsi herşeye karşı”, a więc Carsi przeciwko wszystkim. Nie boją się wyrażać swoich poglądów politycznych i często sprzeciwiają się sytuacji panującej w ich życiu codziennym. Członkowie Carsi wspólnie dopingują swój zespół ze specjalnej strefy wydzielonej na İnönü Stadium. Przed meczem wspólnie spotykają się na mieście i razem idą na stadion, gdzie przez 90 minut dają z siebie wszystko, dopingując swoją miłość, jak mówią o Beşiktaşie. Oczywiście najbardziej znienawidzonymi przez nich drużynami są Galatasaray i Fenerbahçe, wobec czego nierzadko dochodzi między nimi do różnych animozji i starć, w których często nie brakuje rannych. Jak więc widać, „Czarne Orły” są dla nich wszystkim.

Besiktas Stambuł