Historia zdaje się ponownie zataczać koło. Po udanym dołączeniu Jana Bednarka do FC Porto, jest szansa na kolejny polski duet obrońców w zagranicznym klubie. W oczekiwaniu na zielone światło Arsenalu na transfer Jakuba Kiwiora, wróćmy pamięcią do ostatniego takiego przypadku. Jak się okazuje należy cofnąć się aż do początków XXI wieku i wielkiego FC Schalke 04. Blisko 20 lat temu mogliśmy oglądać duet polskich piłkarzy jako kluczowych architektów gry, poważnego zagranicznego klubu.
Jedne ze swoich największych sukcesów, klub z Gelsenkirchen świecił kiedy mur obronny w defensywie stanowiła para Tomasz Hajto i Tomasz Wałdoch. Dwóch doświadczonych graczy na gruncie niemieckiej Bundesligi. Gracze, którzy rozegrali średnio ponad 100 spotkań w barwach Shalke, stanowili podstawę polskiej reprezentacji u progu XXI wieku. Obaj zapisali się na stronach klubowych jako legendy FC Shalke 04.
Zabrze kopalnią talentów
Zawodnicy swoje kariery w poważnym futbolu rozpoczynali od występów w Górniku Zabrze. Wałdoch, nieco starszy, swój pobyt w Zabrzu rozpoczął od sezonu 1988/1989. W wieku 20 lat dołączył do jednego z największych polskich klubów. Już wówczas charakteryzował się twardą grą, nieustępliwą. Mimo, że podczas jego obecności w klubie, Górnik nie walczył o mistrzostwo, Wałdoch był prawdziwym liderem defensywy. Po dobrych sześciu sezonach w Zabrzu i debiucie w reprezentacji Polski w 1991 roku pod wodzą trenera Streilaua, dołączył do drużyny Stuttgarter Kickers. Tomasz Hajto dołączył do drużyny Górnika Zabrze z Hutnika Kraków. Wchodził do drużyny w 1993 roku, kiedy Wałdoch stanowił już pewny element składu. Hajto prezentował twardą grę i wysokie umiejętności gry głową. Zdolności przywódcze to był znak charakterystyczny młodego Polaka. W koszulce Górnika rozegrał ponad 150 spotkań, po których odszedł w 1997 roku do MSV Duisburg.
Równo 16 lat temu Tomasz Hajto strzelił swoją ostatnią bramkę w #Ekstraklasa 🕰️ pic.twitter.com/jvrYO0a3nz
— PKO BP Ekstraklasa (@_Ekstraklasa_) March 22, 2024
Budowanie niemieckiej marki
Duży skok w swojej karierze zaliczył Tomasz Hajto. Realia polskiej Ekstraklasy do jakich był przyzwyczajony, zamienił na drużynę występującą od razu w pierwszej Bundeslidze. MSV Duisburg, w tamtym czasie, zespół środka tabeli Bundesligi, okazał się jednak dobrą katapultą do lepszego zespołu. Finał Pucharu Niemiec w 1998 z Bayernem Monachium, ostatecznie przegrany 1:2 był pierwszym poważnym spotkaniem Polaka w wyjściowej jedenastce. Jak na obrońcę zaliczając osiem trafień i blisko 80 spotkań w swojej karierze w Duisburgu, gdzie dał poznać się potencjalnym pracodawcom z niemieckiej elity. Lider defensywy, ale też całego zespołu, stał się łatwym kąskiem dla trenerów innych zespołów. Ostatecznie to FC Shalke 04 skusiło się na polskiego stopera. W roku 2000, kiedy klub z Duisburga zaliczył spadek do 2.ligii, klub z Zagłębia Ruhry wyciągnął Hajto za 750 tys. euro.
Przenosiny Tomasza Wałdocha do Niemiec były nieco spokojniejsze niż Hajto. Wprowadzenie do niemieckiej ligi miał znacznie łatwiejsze. Jego niemiecki paszport, za sprawą rodzinnych korzeni, pozwalał na zaliczenie go jako przyszywanego Niemca. Stuttgarter Kickers byli ekipą drugoligową, ale już tutaj w tamtym czasie ważne były limity graczy zagranicznych. Wałdoch w dwóch sezonach w klubie rozegrał 60 meczów. Kibice zapamiętali polskiego stopera jako kapitana, pełnego dyscypliny. Rola filara defensywy jakim okazał się Tomasz Wałdoch poskutkowała szybkim transferem do VFL Bochum, a w konsekwencji do FC Shalke 04. Mimo Pucharu UEFA z 1997, obecnie Liga Europy, klub poszukiwał wciąż nowych wzmocnień w linii defensywy, dlatego rozsądnie sięgnęli po doświadczonego Polaka.
Były znakomity polski obrońca, Tomasz Wałdoch, w 2000 roku został pierwszym zagranicznym kapitanem w historii Schalke 04, mimo że miał za sobą raptem jeden sezon gry w tym klubie. Niespełna rok po nominacji Wałdocha zespół z Gelsenkirchen wygrał Puchar Niemiec, a Polak na boisku… pic.twitter.com/vpFQASuMwW
— Usiądź, opowiem ci o piłce (@opowiemciopilce) July 11, 2025
Mistrzowie kibicowskich serc
Po dołączeniu Tomasza Wałdocha do zespołu Huuba Stevensa w 1999 roku, Polak szybko stał się liderem zespołu. Już w pierwszym sezonie zapracował na opaskę kapitańską. Trener Stevens cenił u niego przede wszystkim doświadczenie, spokój i inteligencje w ustawieniu linii obrony. Świetne recenzje polskiego zawodnika przełożyły się na zainteresowanie innym polskim stoperem. Rok później do drużyny dołączył Tomasz Hajto. FC Schalke 04 potrzebowało solidnego obrońcy i właśnie w nim widziano piłkarza do „twardej defensywy” Stevensa. Również wprowadził się do zespołu świetnie. Pasował pod każdym względem do stylu „żelaznej” gry w obronie holenderskiego szkoleniowca.
24 lata temu Schalke rozegrało pierwszy mecz na nowym stadionie, a premierową bramkę zdobył Tomasz Hajto (choć technologia goal-line pewnie miałaby wątpliwości).
— Marcin Borzęcki (@m_borzecki) August 18, 2025
Sezon 2000/2001, pierwszy z parą Wałdoch-Hajto okazał się zarówno tym najlepszym. W formacji głownie 4-4-2, ale często też 3-5-2 jeśli potrzebna była większa intensywność, Polacy stawali się kluczowi w budowaniu akcji od tyłu. Wałdoch wprowadzał spokój, uporządkowanie szyków obronnych. Hajto na grał bardziej agresywnie, nie bał się pojedynków z rywalami i angażował się w akcje do przodu. Obaj stanowili doskonałe uzupełnianie siebie na wzajem. Tworzyli kompaktowy blok obronny, szczególnie niebezpieczny ze stałych fragmentów gry z uwagi na wzrost obu piłkarzy. Trener Stevens preferował nisko osadzony zespół i granie z szybkiej, bezpośredniej kontry. Zespół pod jego wodzą do ostatnich minut walczył o mistrzostwo, które ostatecznie przegrał. Zespół Shalke zapisał się jednak w sercach kibiców jako „Meister der Herzen” czyli „Mistrzowie Serc”, zdobywając na osłodę Puchar Niemiec.
Schyłek polskiej ery w Gelsenkirchen
Muru berlińskiego nie było już od jakiegoś czasu. Jednak jego pozostałości można było obserwować w obronie FC Shalke 04 z sezonu 2001/2002. Głębokie zasieki obronne poskutkowały kolejnym Pucharem Niemiec, w którym główne role grał duet Wałdoch-Hajto. Shalke po raz kolejny liczyło się w walce o najwyższe cele, a twarda i zdecydowana gra Polaków dawała drużynie stabilizacje. Sukcesy jakie świecił zespół jednak nie trwały długo. Po dwóch świetnych sezonach nastąpiła zmiana trenera.
Nowy szkoleniowiec, Frank Neubarth preferował bardziej ofensywne podejście do formacji 4-4-2. Cały zespół oparty o ofensywę miał grać wyżej, a co za tym idzie Hajto na boku obrony miał częściej podłączać się do ataku na bramkę rywali. Otwierało to spore przestrzenie za plecami, które mimo asekuracji Wałdocha, wciąż potrafili wykorzystać rywale.
Kolejny trener legenda, Jupp Heynckes miał podobną wizje na budowanie Shalke. Skupiał się on przede wszystkim na ofensywnych graczach, a obrona wciąż pozostawała ze swoimi problemami. Nad mierna eksploatacja przekładała się na liczne kontuzje Wałdocha, a Hajto zaczął być coraz częściej krytykowany za swoją słabą formę. Doprowadziło to do odejścia po sezonie 2003/2004 Hajto do 1. FC Nürnberg. Wałdłoch został, ale jego rola malała na rzecz młodszych obrońców.
Stabilizacja reprezentacji
Mimo, że para Wałdoch-Hajto nie nacieszyła polskich fanów zbyt długo, to okres ich gry był bardzo udany. W reprezentacji grali razem w okresie od 2000 roku do 2002 roku. Był to okres pozbawiony większych sukcesów na turniejach międzynarodowych. Awans na Mistrzostwa Świata 2002 rozgrywane w Korei Południowej i Japonii, Polska rozpoczęła od dwóch przegranych. Z Koreą 2:0 i Portugalią aż 4:0. Mimo ostatniego miejsca w grupie, Polacy zwieńczyli turniej wygraną z USA 3:1, a do siatki trafiali m.in Żewłakow i Olisadebe. Czas Mistrzostw Świata nie okazał się jednak całkiem straconym. Był on podsumowaniem gry polskiego duetu w Bundeslidze, który przez kilka lat stanowił o sile i stabilności obrony polskiej kadry. Dawał on szansę bardziej ofensywnym graczom na grę do przodu.
23 lata temu Polska 🇵🇱 w pierwszym meczu na mundialu 2002 przegrała 0-2 z Koreą Południową.
Zaczęliśmy to spotkanie w składzie:
Dudek – Żewłakow, Wałdoch, Bąk, Hajto, Kałużny, Świerczewski, Krzynówek, Koźmiński, Żurawski, Olisadebe.— Sporty Olimpijskie – Łukasz Gagaska (@Igrzyska2024) June 4, 2025
Czas spędzony w Shalke pozwolił na wręcz czytanie sobie w myślach. Każdy z nich wiedział jak się ustawić, zaasekurować względem kolegi. Zgranie przeniosło się do kadry, gdzie nie było problemów z komunikacją. Gra w mocnej niemieckiej lidze nauczyła ich: szybkiego tempa, taktyki, agresywnego pressingu i gry fizycznej. Obaj byli liderami – Wałdoch kapitanem, Hajto wzorcem waleczności. Razem tworzyli monolit w obronie, który kibice pamiętają do dziś.
