FJW: Futbol alternatywny

Złośliwi (albo szczerzy) zwykli mawiać, że polska piłka nożna to dno i metr mułu. Są jednak na świecie ludzie, którzy postanowili traktować tę frazę w dosłowny sposób. Tak oto, w 1998 roku, w Finlandii narodził się Swamp Football – piłka nożna… w błocie. Taką jej odmianę wymyślił fiński biegacz narciarski, Jyrki Väänänen. Trenowanie biegów w tym skandynawskim kraju trwa cały rok, niezależnie od warunków pogodowych. Pewnego razu, grupa biegaczy postanowiła urozmaicić sobie trening kopaniem piłki, i tak powstał pomysł jednej z najbardziej szalonych i ekstremalnych mutacji futbolu. Każdy zespół Suopotkupallo (bo tak oryginalnie nazywała się ta dyscyplina) składa się z dwunastu zawodników, z czego sześciu może przebywać jednocześnie na… błocie, bo przecież nie na murawie. Nie obowiązuje limit zmian, a jedyną wytyczną co do stroju jest identyczny kolor koszulek kolegów z zespołu. Spotkania składają się z dwóch 13-minutowych części, a na boisku (60 na 35 metrów) nie obowiązuje przepis o spalonym. Wszystkie rzuty rożne i auty wykonuje się poprzez kopnięcie podrzuconej ręką piłki, a wszystkie rzuty wolne (oprócz karnych) są pośrednie. Co ciekawe, zawodnik, który zgubi buty w trakcie gry, musi opuścić boisko. Mistrzostwa świata w swamp soccerze odbywają się od 2003 roku. Popularyzacją tej dyscypliny w Polsce zajmuje się Stowarzyszenie Polskiej Piłki Błotnej BKS Roztocze. 21 sierpnia 2011 roku w Krasnobrodzie odbyły się pod jego egidą pierwsze mistrzostwa Polski w tej dyscyplinie. Turniej odbywa się co roku, a od 2012 roku jest podzielony na męski, kobiecy i zespołów mieszanych.

Swój wkład w futbolowe modyfikacje ma również Polska. Taką odmianą „Made in Poland” jest Getbol. W 2002 roku Przemysław Mielech postanowił, że spopularyzuje tę popularną na podwórkach odmianę piłki i stworzy z niej profesjonalny sport. Czym właściwie jest getbol? To nic innego jak futbolowe pojedynki jeden na jednego, w których rywale muszą trafić do ekstremalnie małej bramki (40 na 65 centymetrów), na boisku mającym długość 18 metrów. Przeciwnicy nie mogą się dotykać ani robić wślizgów. W kwietniu 2012 roku odbyły się pierwsze profesjonalne mistrzostwa w tej dyscyplinie, pod nazwą Getbol Elita. Wystąpiło w nich 18 profesjonalnych piłkarzy, reprezentujących swoje kluby, wśród nich między innymi Rafał Grzelak z Ruchu Chorzów czy były piłkarz młodzieżowej reprezentacji Polski Dawid Jarka. Prawa do gry zakupiono w Czechach, Słowacji, Litwie i na Białorusi, jednak projekt na razie wygląda na zawieszony. Trzymamy kciuki, by starania grupy pasjonatów doprowadziły do rozwoju naprawdę ciekawej formy futbolowej zabawy prosto znad Wisły (a właściwie Odry, bo gra narodziła się na opolskim osiedlu Malinka).

Piłka nożna to sport łączący ludzi niezależnie od ich sytuacji materialnej. Najlepszym tego przykładem niech będzie odmiana tej gry uprawiana przez osoby bezdomne. Trudno mówić tu o jakiejś odrębności tej dyscypliny od typowego, zawodowego futbolu, pełni ona jednak wyjątkową rolę społeczną. Z pomysłem rozegrania międzynarodowego turnieju piłki nożnej osób bezdomnych po raz pierwszy wystąpili Szkot Mel Young i Austriak Harald Schmied, podczas międzynarodowego kongresu prasy ulicznej w 2001 roku. Już półtora roku później, w 2003, rozegrano w Austrii pierwsze mistrzostwa świata bezdomnych. Na boisku o wymiarach 20 na 14 metrów rozgrywa się dwie siedmiominutowe połowy meczu. Zespoły składają się z czterech zawodników i czterech piłkarzy rezerwowych. W drużynach zgłoszeni mogą być piłkarze powyżej 16. roku życia, którzy pozostają bezdomni na rok przed rozpoczęciem każdej edycji (turniej rozgrywany jest co roku). Do turnieju mogą być zgłoszeni zawodnicy posiadający status uchodźcy politycznego oraz uzależnieni. O użyteczności tego turnieju niech świadczy fakt podawany na oficjalnej stronie Pucharu Świata Bezdomnych. Otóż, 77% zawodników, którzy brali udział w edycjach 2003-2005 znacząco podniosło swój poziom życia w przeciągu roku od zakończenia turnieju – znaleźli pracę, porzucili nałogi – a przede wszystkim, w wielu przypadkach udało im się odzyskać dach nad głową. Polacy również mogą się pochwalić sukcesami, jeśli chodzi o tę imprezę. W latach 2003-2006 czterokrotnie gościli na podium, zdobywając dwa srebrne i dwa brązowe medale. Co więcej, ubiegłoroczna edycja tej imprezy odbyła się w Poznaniu. Wzięło w niej udział 61 drużyn z całego świata, a „Biało-czerwoni” zajęli ósmą lokatę.

Z ważnej roli sportu w rehabilitacji osób niepełnosprawnych zdaje sobie sprawę każdy, kto w jakikolwiek sposób interesuje się zagadnieniami związanymi z ochroną zdrowia. Dokładnie taką genezę ma Blind Football, który w społecznej świadomości funkcjonuje jako piłka nożna osób niewidomych i niedowidzących. Pięcioosobowe zespoły, na boisku o wymiarach 20 na 40 metrów, starają się trafić piłką do siatki o wymiarach 2 na 3 metry. Zawodnicy z pola są niewidomi lub niedowidzący. To o tyle bez znaczenia, że ich oczy są zasłaniane. Jedyni piłkarze (lub piłkarki – gra jest koedukacyjna) na boisku, którzy widzą, to bramkarze. Co ciekawe, dostępu do bramki może bronić nawet zawodowiec, pod warunkiem, że od pięciu lat jest na emeryturze. Prawdopodobne, że na paraolimpiadzie w Rio de Janeiro bramkarzem reprezentacji Niemiec będzie była gwiazda Arsenalu, Jens Lehmann. Nie byłby pierwszą gwiazdą zaangażowaną w promocję Blind Footballu – udział w pokazowym meczu wziął między innymi David Beckham. Wracając do zasad, boisko podzielone jest na trzy strefy – obrony, środkową i ataku. W każdej z nich zespoły mają swoich podpowiadaczy – w obronie jest to bramkarz, w środku trener, w strefie ofensywnej zaś stojący za bramką rywali członek sztabu drużyny. To oni mówią zawodnikom, jak najlepiej rozgrywać piłkę, która jest tu osobną sprawą. Zawiera bowiem dzwoneczek, dzięki czemu piłkarze wiedzą, skąd się jej spodziewać i gdzie ją kierować. Ta odmiana futbolu bywa brutalna, nie brakuje ostrych wejść i kontuzji. To dowodzi niezwykłego zaangażowania i pasji, która jest udziałem niepełnosprawnych sportowców.

Jeśli zaś o nich chodzi, warto wspomnieć o jeszcze jednej piłkarskiej dyscyplinie. Chodzi o ampfutbol, czyli piłkę nożną graczy po amputacjach. Zawodnikami z pola mogą być tylko piłkarze po amputacji nogi, bramkarzami – ręki. Siedmioosobowe zespoły rywalizują w dwóch, 25-minutowych połowach, na boisku o wymiarach 40 na 60 metrów (bramka 2 na 5). Każde zagranie kulą traktowane jest jako zagranie ręką (chociaż dopuszcza się sporadycznie przypadkowe odbicia), nie obowiązuje przepis o spalonym i limit zmian. Dyscyplina powstała w latach 80. ubiegłego wieku, w Stanach Zjednoczonych. W 1987 roku odbyły się pierwsze, nieoficjalne mistrzostwa świata w „ampie”, które wygrała, składająca się z weteranów wojennych, drużyna Salwadoru. Sport ten zaczął zdobywać coraz większą popularność, jeszcze w latach 80. swoje reprezentacje założyły Anglia, Brazylia i Rosja, a w 2005 roku powstała WAFF – Światowa Federacja Piłkarzy Amputowanych. To dzięki jej staraniom od 2007 roku  odbywają się mistrzostwa świata piłkarzy po amputacjach. W 2012 roku na turnieju w Rosji swój debiut zaliczyła reprezentacja Polski, istniejąca wtedy zaledwie od kilku miesięcy. Do tej pory nasi reprezentanci rozegrali 27 spotkań, a na turniejach Paddy Power Cup w Irlandii i 4Nations Cup w Anglii zajmowali drugie miejsca. W 2014 roku odbędzie się kolejna edycja mistrzostw świata, której organizatorem będzie Meksyk. Nasza reprezentacja z powodu braku sponsorów może mieć duże problemy z dostaniem się na turniej, jednak jest dla niej nadzieja. Na stronie http://polakpotrafi.pl/projekt/po-amputacjach organizowana jest zbiórka, której celem jest zgłoszenie i opłacenie przelotów naszej kadry na turniej. Dzięki woli darczyńców może ziścić się marzenie ambitnych, wspaniałych piłkarzy, którzy chcą z dumą reprezentować nasz kraj.

Futbol to gra, w którą chce grać każdy. I dlatego, z czystym sumieniem, można powiedzieć, że futbol jest wielki.

Brazylia Finlandia Polska Rosja