Patrząc na dokonania poszczególnych klubów we Włoszech, raczej królują duże marki. Juventus, Inter i Milan – tak prezentuje się podium klubów pod względem liczby zdobytych tytułów mistrza kraju. Dalej są zespoły wciąż obecne w czołowych ligach: Genoa, Bologna i Torino. Wyjątkiem od tej reguły jest Pro Vercelli występujące obecnie w Serie C. Na kolejnych lokatach znajdują się Roma, Fiorentina, Lazio i Napoli. Jednak w tej klasyfikacji z jednym tytułem mistrzowskim możemy znaleźć mało znaną drużynę – FBC Casale.
Casale Monferrato, miasto we wschodniej części Piemontu, około 10 kilometrów od granicy z Lombardią. Według statystyk z 2010 roku mieszka w nim niecałe 36 tysięcy ludzi. Jednak dlaczego o tym wspominamy? Jest to drugie najmniejsze miasto we Włoszech (tuż za Novi Ligure), które może pochwalić się zdobyciem scudetto. Historyczny wyczyn FBC Casale miał miejsce w sezonie 1913/1914.
Klub dla studentów
Piłka nożna we Włoszech pojawiła się po raz pierwszy w Genui. Właśnie w północnej części kraju zakładano pierwsze kluby. Oprócz stolicy Ligurii swoimi drużynami mogli pochwalić się mieszkańcy Mediolanu i Turynu. Tym samym w ciągu kilku lat „kult futbolu” był obecny w trzech regionach: Liguria, Lombardia i Piemont. FBC Casale powstało pod koniec 1909 roku, a okoliczności były trochę nietypowe.
Raffaele Jaffe, dyrektor jednego z instytutów technicznych w Casale Monferrato, podczas spaceru spotkał swoich uczniów, którzy wybierali się do Caraseny na mecz piłki nożnej. Po licznych namowach profesor dołączył do podopiecznych. Według relacji wyjątkowo ekscytował się meczem, do tego stopnia, że wraz ze studentami założył swój klub. FBC Casale oficjalnie powstało w grudniu 1909 roku, choć mecz w Carasenie odbył się w październiku. Drużyna miała stać w opozycji do Pro Vercelli, które wówczas było hegemonem w Italii. Zawodnicy Casale grali w czarnych koszulkach, a Luigi Cavasonza wyciął z notesu białe gwiazdy i nakleił na klubowe trykoty.
Budowanie zespołu i próba przełamania hegemonii
Tuż przed sezonem 1911/1912 klub został włączony do rozgrywek Prima Categoria (Serie A powstała dopiero w 1929 roku). Poprzednio w walce o mistrzostwo Włoch brało udział 16 zespołów. Ta liczba została zwiększona do 16 właśnie w 1911 roku. Casale zmierzyło się w dwumeczu kwalifikacyjnym z Racingiem Libertas. „Nerostellati” zwyciężyli 2:1 i znaleźli się w elicie. Tu warto nadmienić, że same zmagania znacząco różniły się od obecnych. Stawkę podzielono ze względu na regiony: 10 drużyn grających w Ligurii, Piemoncie i Lombardii oraz 6 ekip z Emilii-Romanii i Wenecji Euganejskiej. Utworzono tabelę ligową i na zasadzie mecz i rewanż wyłaniano zwycięzcę danej grupy. Dwa zespoły grały w finale o tytuł najlepszej drużyny we Włoszech.
W ten sposób o miano najlepszej drużyny na Półwyspie Apenińskim rywalizowało Pro Vercelii z Venezią. W finałowym dwumeczu ekipa z Piemontu wygrała 13:0 i po raz czwarty została mistrzem. Casale rozgrywki zakończyło na 6. miejscu przed takimi zespołami jak Juventus i Andrea Doria (po fuzji w 1946 znana jako Sampdoria). Casale stopniowo się wzmacniało i było to widać po wynikach. Sezon 1912/1913 zakończyło na 4. lokacie. W pierwszej fazie grupowej lepsze okazało się tylko Pro Vercelii. Jednak w decydującym rozrachunku późniejszych mistrzów wyprzedził jeszcze Milan i Genoa.
Historyczny triumf i powolny upadek
Efektem ciągłego rozwoju klubu był tytuł zgarnięty w sezonie 1913/1914. Tym razem w rozgrywkach Prima Categoria wzięło udział aż 29 drużyn. W swoim regionie Casale wygrało grupę i razem z Genoą awansowało do rundy finałowej. „Nerostellati” w 18 meczach strzelili aż 61 goli. Co równie ważne, poza burtą zostało Pro Vercelii. W fazie finałowej Casale znów wygrało, tym razem grupa składała się z sześciu drużyn.
Za ekipą z Casale Monferrato uplasowali się Genoa, Inter, Juventus, Vicenza i Hellas. Casale automatycznie awansowało do finału. Z kolei na południu nie obyło się bez rundy dodatkowej. Lazio musiało rywalizować z Livorno, Interem i Napoli, zanim awansowało do finału. W nim Casale pokonało drużynę z Wiecznego Miasta 7:1 i 2:0. Dzięki temu mogło cieszyć się z mistrzostwa kraju. Pierwszego i jak się później okazało, jedynego tytułu w najwyższej klasie rozgrywkowej.
Kolejne lata nie były już tak udane. Sezon 1914/1915 nie został dokończy (przynajmniej na południu i w centralnej części Włoch) przez działania wojenne. Casale zajęło 2. miejsce w rundzie finałowej. W 1916 roku klub zawiesił działalność ze względu na pierwszą wojnę światową. Z kolei w latach 20. Casale nie było w stanie nawet awansować do decydującej fazy, a w 1929 zostało zdegradowane do Serie B. Ówczesne rozgrywki już w większym stopniu przypominały obecną hierarchię we Włoszech. Do elity drużyna powróciła rok później i utrzymywała się w Serie A do sezonu 1933/1934. Od tej pory Casale już nie wróciło na salony.
Od mistrzostwa do bankructwa
W kolejnych latach klub występował głównie w Serie C, momentami był degradowany nawet do czwartej ligi. Taka sytuacja panowała do 1993 roku. Wtedy ogromne problemy finansowe zmusiły Casale do ogłoszenia bankructwa. Przez to powstało stowarzyszenie sportowe Casale Calcio, a drużyna musiała rozgrywać swoje mecze w ligach regionalnych. Awans do Serie C2 świętowała w 2004 roku, po drodze sięgając po Puchar Włoch drużyn amatorskich w sezonie 1998/1999.
Kolejne problemy napotkały zespół w 2013 roku. Tym razem w związku z „niedociągnięciami administracyjnymi” klub został zdegradowany z Serie D i ponownie znalazł się w lidze okręgowej. Powrócił do Serie D w 2016 roku i występuje w niej po dziś dzień. W chwili zawieszenia rozgrywek zajmował 3. miejsce, co umożliwiało Casale walkę w fazie play-off o awans do Serie C. Kto wie, może za jakiś czas klub z Piemontu ponownie pojawi się w Serie B, a może jeszcze wyżej? Nie wiadomo, jak w razie promocji do wyższej ligi wyglądałyby sprawy infrastrukturalne. Stadio Natale Palli pomieści obecnie 5600 widzów.
Casale FBC – Milano City#forzaneri #fvcn pic.twitter.com/FFbRgwkd60
— Mattia Rossi (@mattiaross1) January 13, 2019
Mieszkańcy wciąż żyją piękną historią swojego klubu. W 2015 roku odbyły się uroczystości upamiętniające zdobycie mistrzowskiego tytułu przez Casale. Teatr Miejski był głównym punktem obchodów, w nim chór Balbo-Lanza zaprezentował hymn drużyny. Chórem dyrygował Enrico Pesce, autor pieśni.
Występ okrasiła przygotowana prezentacja, a w tekście hymnu nie brakuje nawiązań do wielkiego sukcesu i piłkarzy z okresu zdobycia mistrzostwa Włoch. Wydarzenie odbiło się szerokim echem w kraju. W uroczystościach wziął udział Antonio Conte, ówczesny selekcjoner kadry narodowej.
Najnowsza historia włoskich klubów i obecna sytuacja gospodarcza pokazują, że istnienie klubów piłkarskich może stać pod znakiem zapytania. Nie tak dawno Parma ogłosiła bankructwo, to samo dotknęło Palermo. Casale bolesną lekcję dostało kilka lat temu. Jednak przy zachowaniu odpowiedzialności i spokojnym rozwoju może wróci do wyższych lig.
