Sylwetka reprezentacji Rosji

Goście składali się z najlepszych piłkarzy z wysp brytyjskich. Nic więc dziwnego, że Anglia wygrała, 11:0, a mogła znacznie wyżej, lecz bramkarz gospodarzy wybronił kilka piłek w sytuacji beznadziejnej. Swój pierwszy oficjalny mecz Rosjanie rozegrali na turnieju olimpijskim 30 czerwca 1912 roku. Przeciwnikiem była Finlandia, która wygrała 2:1. Dzień później Rosja doznała prawdziwej klęski, przegrywając z Niemcami, 0:16 i odpadając z turnieju. Do czasu wybuchu I wojny światowej Rosjanie rozegrali w sumie 8 spotkań, nie wygrywając żadnego i trzykrotnie remisując. Losy pierwszej wojny światowej, rewolucja październikowa oraz dojście do władzy bolszewików, zahamowało rozwój piłki reprezentacyjnej na około dziewięć lat.

30 grudnia 1922 roku powstało największe w historii państwo socjalistyczne, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR).Wtedy też ustabilizowała się sytuacja polityczna w kraju. Powołano Federację Piłki Nożnej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, która wkrótce potem zorganizowała mecz towarzyski ze Szwecją. Do Sztokholmu pojechali jedynie reprezentanci Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (RFSRR). Mecz rozegrano 21 sierpnia 1923 roku na stadionie „Royal”, który zgromadził tego dnia 40 tysięcy ludzi. Spotkanie zakończyło się pierwszym historycznym zwycięstwem gości, 2:1. Kolejne dwie wyjazdowe potyczki, z Norwegią oraz Estonią, również kończyły się zwycięstwem RFSRR. Za pierwszy oficjalny mecz Związku Radzieckiego uznaje się spotkanie z Turcją w Moskwie 16 listopada 1924 roku.

Sowieci wygrali pewnie 3:0 po dwóch golach swego kapitana, Michaiła Butusowa oraz Aleksandra Szpakowskiego. Turcja była jedynym sparingpartnerem w kolejnych latach. Oba państwa nie wchodziły w skład FIFA, dlatego nie mogły rozgrywać meczów z innymi. W latach 1925-1935 doszło do 14 spotkań sowiecko-tureckich, z których Sborna wygrała dziewięć, remisowała cztery razy i tylko raz doznała porażki. W drugiej połowie lat 30. XX wieku coraz bardziej napięta sytuacja na arenie międzynarodowej spowodowała przerwanie występów reprezentacji ZSRR, wznowionych dopiero po wybuchu II wojny światowej.

W 1947 roku piłkarska federacja Związku Radzieckiego uzyskała członkostwo w strukturach FIFA, lecz dopiero pięć lat później rozegrała pierwszy po wojnie mecz międzypaństwowy. Los chciał, iż był to mecz z Bułgarią na turnieju olimpijskim w Finlandii. Piłkarze Sbornej zwyciężyli dopiero po dogrywce, 2:1 i awansowali do kolejnej rundy. Tu czekała na nich reprezentacja Jugosławii. Z powodów politycznych, pojedynek miał bardzo prestiżowy wymiar (po wojnie Jugosławia skutecznie opierała się wpływom radzieckim). W regulaminowym czasie był remis 5:5. Pierwszego w historii hat-tricka zdobył zawodnik VVS Moskwa, Bobrow. Dogrywka nie przyniosła rozstrzygnięcia, więc mecz powtórzono. Górą okazała się Jugosławia i drużyna sowiecka odpadła z rozgrywek.

Medale, medale

Znacznie lepiej zespół wypadł na olimpiadzie w Australii, cztery lata później. Podopieczni Gawriła Kaczalina najpierw pokonali Niemców (2:1), następnie zremisowali z Indiami (0:0) i wygrali z Indonezją (4:0). W półfinale, po dogrywce odesłali do domu Bułgarię. Finał zapowiadał się bardzo emocjonująco, gdyż na ZSRR czekała Jugosławia. Stadion Olympic Park w Melbourne zebrał 100 tysięcy ludzi. Spotkanie miało bardzo wyrównany przebieg. O złotym medalu zadecydowała bramka Antolija Iljina w 48. minucie. Związek Radziecki mógł się cieszyć z pierwszego sukcesu na arenie międzynarodowej. Warto dodać, iż przez cały turniej bramki mistrzów olimpijskich strzegł jeden z najlepszych golkiperów w historii, Lew Jaszyn. Natomiast w napadzie grał Eduard Strielcow, nazywany rosyjskim Pele.

Rok po wielkim sukcesie, Związek Radziecki czekały eliminacje do mistrzostw świata. Wtedy też doszło do pierwszej potyczki z Polską. W Moskwie górą byli gospodarze, pokonując naszą reprezentację pewnie 3:0. W rewanżu górą okazała się Polska, prowadzona przez Henryka Reymana. W meczu rozgrywanym na stadionie Śląskim w Chorzowie zwycięstwo Polakom zapewnił legendarny piłkarz, Gerard Cieślik, zdobywając dwa gole. O tym, kto awansuje, potrzebny był dodatkowy mecz na neutralnym terenie. Wybrano Lipsk a górą była drużyna Kaczalina wygrywając 2:0. Turniej finałowy Sborna zaczęła od remisu 2:2 z Anglią. Następnie pokonała Austrię 2:0 i doznała porażki z Brazylią. O awansie do ćwierćfinału miał zadecydować dodatkowy mecz z Anglią. Bohater z Melbourne, Antolij Iljin zdobywając gola w 68. minucie zapewnił swojej drużynie udział w 1/4 finału. Przeciwnikiem był gospodarz mistrzostw, ekipa Szwecji. Na stadionie Rasunda w Sztokholmie, ZSRR przegrał 0:2 i odpadł.

Rok 1960 to debiut na mistrzostwach Europy. Zwycięski dwumecz z Węgrami uznano za inaugurację całych rozgrywek, mimo, iż został rozegrany rok przed głównym turniejem we Francji. W ćwierćfinale przeciwnikiem miała być Hiszpania, lecz rządzący w kraju Francisco Franco nie dał zgody na wyjazd piłkarzy do Moskwy oraz odmówił przyjęcia gości. Europejska Unia Piłkarska była zmuszona zweryfikować wynik dwumeczu jako dwa walkowery dla ZSRR co dało im awans do półfinału gdzie rywalem była Czechosłowacja. Drużyna Kaczalina wygrała 2:0 i awansowała do finału w Paryżu. Ponownie rywalem okazała się Jugosławia i znów zwyciężyła Sborna (po dogrywce) 2:1 stając się pierwszym triumfatorem mistrzostw Europy.

Kolejne lata to dotarcie do ćwierćfinału mistrzostw Świata w Chile w 1962 roku, wicemistrzostwo Europy w 1964 roku (porażka w finale z Hiszpanią, 1:2), czwarte miejsce na angielskim mundialu w 1966 roku, czwarta pozycja w mistrzostwach Europy 1968r., odpadnięcie w ćwierćfinale mundialu w Meksyku w roku 1970, wicemistrzostwo Europy w 1972 roku (porażka w finale z RFN, 0:3), brązowy medal Igrzysk Olimpijskich w Monachium.

Kryzys i koniec ZSRR

Rok po ostatnim sukcesie, ZSRR nie zdołał zakwalifikować się do finałów ME w Zachodnich Niemczech. W roku 1976 Sborna zdobyła brąz na Olimpiadzie w Montrealu, co było jedynym sukcesem w latach 70. Po roszadzie trenerskiej, rotacji w składzie, drużyna zdobyła brązowy medal Igrzysk Olimpijskich w Moskwie. Na hiszpańskim mundialu w 1982 roku Sowieci dotarli do drugiej rundy, w której pokonali Belgów, 1:0 oraz bezbramkowo zremisowali z Polską. Awans do półfinału wywalczyła nasza reprezentacja, dzięki wygranej w pamiętnym meczu z Belgią w Barcelonie (hat-trick Zbigniewa Bońka).

Mistrzostwa Świata w Meksyku zakończyły się dla Sbornej w 1/8 finału, gdzie górą byli Belgowie zwyciężając w bardzo interesującym meczu, 4:3. Dwa lata później, pod opieką Walerego Łobanowskiego, ZSRR dotarł aż do finału EURO w RFN. Wcześniej, w fazie grupowej okazali się lepsi od Holendrów, Irlandczyków oraz Anglików. W półfinale pewnie pokonali Włochów, 2:0. W meczu finałowym rewanż za porażkę w grupie wzięła Holandia. Pomarańczowi wygrali 2:0 i sprzątnęli z przed nosa zawodnikom radzieckim drugi w historii tytuł mistrzów Europy. W tym samym roku drużyna zdobyła złoty medal olimpijski, pokonując w Seulu Brazylię 2:1. 8 grudnia 1991 roku przywódcy Rosji, Ukrainy oraz Białorusi podpisali układ, który powołał Wspólnotę Niepodległym Państw. Siedemnaście dni później władzę oddał Michaił Gorbaczow, co oznaczało upadek Związku Radzieckiego. Na EURO 92 drużyna trenera Antolija Byszowieca występowała pod nazwą reprezentacji Wspólnoty Niepodległych Państw. Lecz zajęła ostatnie miejsce w grupie, za Niemcami, Holandią oraz Szkocją.

Nowe, stare państwo

Do mundialu w USA w roku 1994 przystąpiła już samodzielnie reprezentacja Rosji. W grupie B, zajęła trzecie miejsce, za późniejszym triumfatorem, reprezentacją Brazylii oraz Szwecją. Ciekawostką jest fakt, iż królem strzelców turnieju, został Oleg Salenko, głównie dzięki pięciu bramkom, zdobytym w wygranym 6:1 meczu z Kamerunem. Na EURO 96 Rosjanie trafili do grupy śmierci, w której zajęli ostatnie miejsce, za Niemcami, Czechami oraz Włochami. Na kolejnym mundialu w Korei i Japonii, zespół zajął trzecie miejsce w grupie, mimo, iż piłkarze Olega Romancewa zaczęli turniej od zwycięstwa z Tunezją, 2:0, po golach Karpina i Titowa. Późniejsze porażki z gospodarzem, Japonią (0-1) oraz Belgią (2-3) pozbawiły Rosjan szans na wyjście z grupy. W konsekwencji Romancew odszedł ze stanowiska selekcjonera. EURO 2004, Rosjanie ponownie zakończyli na fazie grupowej.

Ciekawostką jest fakt, iż zostali jedyną reprezentacją, która pokonała w portugalskim turnieju, późniejszych mistrzów Europy, Greków 2:1. Po nieudanej walce o awans do mundialu w Niemczech, nowym selekcjonerem został Holender, Guus Hiddink. Efekty pracy byłego trenera PSV przyszły podczas eliminacji do EURO 2008. Reprezentacja Rosji wywalczyła awans do turnieju w Austrii i Szwajcarii po zaciętej walce z Anglikami. Losy awansu ważyły się do ostatniej kolejki. Promocję do głównego turnieju Rosjanom dawała porażka Anglików na Wembley ze zwycięzcą grupy, drużyną Chorwacji. Mecz miał niesamowity przebieg. Prowadzenie, 2:0 objęli goście, lecz piłkarze McClarena zdołali wyrównać. Kwadrans przed końcem, na strzał z dystansu zdecydował się Mladen Petric. Scott Garson był bez szans i Chorwaci wygrali 3:2. Wynik ten spowodował, iż Rosja wyprzedziła rywala o punkt.

Federacja piłkarska

Data założenia związku: 1912
Data wstąpienia do FIFA: 1947
Adres strony www: www.rfs.ru
Obecny przewodniczący: Witalij Mutko
Obecny mistrz kraju: Zenit St. Petersburg
Obecna pozycja w rankingu FIFA: 25
Kod FIFA kraju: RUS

Informacje o kraju

Powierzchnia: 17 075 253 km2
Ludność: 142 000 000
Nazwa oficjalna kraju: Federacja Rosyjka
Stolica: Moskwa
Większe miasta: Petersburg, Kazań, Wołgograd
Waluta: rubel rosyjski
Domena internetowa: .ru
Język urzędowy: rosyjski

Rosja