Pierwszy czarny kapitan

Ten artykuł nie ma za zadanie tylko podkreślić koloru skóry sławnego niegdyś piłkarza. Rasizm jest jednym z najgorszych zjawisk w futbolu, wydaje się, że nawet bardziej potępianym niż korupcja, o ile można w ogóle te dwa odmienne problemy ze sobą porównywać. Jednak Paul Ince poprzez swoje łamanie stereotypów próbował odmieniać świadomość i kulturę kibiców. Grał przecież w Premier League w latach, gdy rasizm był jednym z głównych problemów na Wyspach Brytyjskich. Trzeba przyznać, że po części udało mu się zapoczątkować pewne procesy. Jego dzieło w następnych latach kontynuowali inni, jak chociażby gwiazdor Arsenalu Londyn, Thierry Henry, będący ojcem akcji „Stand up, speak up”. A od 1993 roku istnieje przecież cały program „Let’s kick racizm out of futbol”, który przekształcił się w 1997 roku w „Kick it out”. Ale powracając do samego Ince’a…

Członek gangu

Zaczynał tak, jak chyba każdy piłkarz światowej klasy. Robotnicza część Londynu, brak rodziców. Mieszkał ze swoją ciotką w Dagenham z małymi perspektywami na udaną przyszłość. No może zaczynał z taką różnicą, że był członkiem typowego miejskiego młodzieżowego gangu, jakich swego czasu było w Anglii pełno i o których oficjalnie mówiło się „tearaways” (umykający co tchu). Oczywiście często wpadał w konflikt z prawem, ale nigdy tego nie ukrywał:

– Jako nastolatek wyznawałem zasadę: „żryj jak koń i zachowuj się jak świnia, obijaj się i zdobywaj szmal w łatwy sposób”. Gdybym nie został zawodowym piłkarzem, wpadłbym pewnie podczas próby obrabowania Bank of England.

Ale piłkarzem został. W wieku zaledwie 12 lat wypatrzył go trener West Ham United, John Lyall. Na Upton Park sprowadził go dwa lata później, gdzie Ince podpisał młodzieżowy kontrakt. Ten już zawodowy sygnował w 1985 roku w wieku 18 lat. W drużynie zadebiutował rok później i szybko stał się jej ważnym elementem. Od początku rzucał się w oczy przez swoją waleczność, szybkość, świetny odbiór piłki, ale także dobre krótkie podania i atomowe strzały. W pamięci wielu kibiców zapadł mecz w ramach Pucharu Ligi w 1988 roku, kiedy „Młoty” pokonały obrońców tytułu, Liverpool, aż 4:1 a Ince dwukrotnie trafił do siatki „The Reds”.

„Czerwony Diabeł”, ale zdrajca

W 1989 roku za sumę 800 tysięcy funtów przeniósł się do Manchesteru United w ramach wielkich zakupów sir Alexa Fergusona. Na Old Trafford trafili bowiem wtedy także Mike Phelan, Danny Wallace i Gary Pilaster, którzy raczej dla przeciętnego kibica są piłkarzami anonimowymi. Tej decyzji Ince’owi o zostaniu „Czerwonym Diabłem” do dziś nie może wybaczyć wielu kibiców West Ham, dla których drużyna Fergusona jest jednym z odwiecznych rywali, mimo że „Młoty” to drużyna pod względem sportowym raczej średnia. Niemniej jednak lata gry w Man Utd były najlepszą częścią kariery zawodnika. Od razu wygrał Tarczę Dobroczynności, w 1991 roku dorzucił Puchar Zdobywców Pucharów, a w 1994 już krajowy dublet. Szybko stał się gwiazdą drużyny, chwalił go nawet, czego przecież nie ma w zwyczaju, sam Ferguson, mówiąc kiedyś, że w momencie przyjścia na Old Trafford Ince był „młodym człowiekiem, na którego patrzyłeś i stwierdzałeś, że jest na wojnie z całym światem, który jednocześnie dorósł szybciej niż inni”.

Pierwszy czarny kapitan

W międzyczasie Ince odgrywał niezwykle ważną rolę w angielskiej młodzieżówce. W 1992 roku zadebiutował już w dorosłej kadrze „Chłopców Albionu”, a rok później podczas towarzyskiego spotkania ze Stanami Zjednoczonymi, zakładając opaskę, stał się pierwszym czarnoskórym kapitanem reprezentacji Anglii. Zbiegło się to z jego świetną grą dla United, dlatego też Paul Ince był na ustach wszystkich, co zupełnie mu nie przeszkadzało. Szybko trafił także na listę stu wielkich czarnoskórych Anglików.

Jednak w następnym sezonie, po wywalczeniu dubletu, wokół jego osoby rozpętało się prawdziwe piekło, w czym duży udział miał manager „Czerwonych Diabłów”. Wszystko zaczęło się od porażki Manchesteru United z Barceloną. A raczej prawdziwej demolki, bowiem „Blaugrana” wygrała aż 4:0. W przerwie spotkania Ferguson całą swoją złość wyładował tylko i wyłącznie na Ince’u i tylko interwencja kolegów z drużyny powstrzymała go od rękoczynów. Od tego momentu wiadome było, że jego dni na Old Trafford są już policzone. Tym bardziej, że Manchester nie wygrał ligi, a w finale Pucharu Anglii dał się ograć słabej wtedy drużynie Evertonu. Ponownie to Ince został obarczony całą winą przez Szkota.

Włoskie ostatki

Po zakończeniu sezonu piłkarz za 8 milionów funtów przeniósł się do Interu Mediolan. Wspominając jeszcze, łącznie dla „Czerwonych Diabłów” rozegrał 206 spotkań w których zdobył 24 gole. Był to bez wątpienia jego najlepszy okres gry.

Mogłoby się wydawać, że włoski kierunek dla angielskiego piłkarza to piłkarskie samobójstwo. Sam Ince miał w Interze jednak dwa równe i dobre sezony. Szkoda tylko, że reszta drużyny grała fatalnie, kończąc ligę odpowiednio na siódmym i trzecim miejscu, a w finale Pucharu UEFA ulegając Schalke po rzutach karnych. Były to jednak czasy, gdy „Nerroazurri” od lat nie potrafili sięgnąć po Scudetto.

Opiekun Gazzy

W 1996 roku nadeszły Mistrzostwa Europy organizowane w Anglii, dlatego reprezentacja pod wodzą Terry’ego Venablesa miała całą imprezę bezapelacyjnie wygrać, odwołując się do największego drużynowego sukcesu, którym było zdobycie Mistrzostwa Świata w 1966 roku.

Ince tego czasu zyskał w kadrze przydomek „Gazza’s minder”, jako że jego rola na boisku polegała na robieniu miejsca dla największej gwiazdy drużyny – Paula Gascoigna. Piłkarza, który w późniejszych latach popadł w alkoholizm i depresję i miewał myśli samobójcze. Ale Ince go uwielbiał za jego nieustępliwy charakter i niebywałe umiejętności piłkarskie.

Anglia jednak na tym turnieju zawiodła, przegrywając po rzutach karnych z odwiecznym rywalem – reprezentacją Niemiec. Ince był z kolei krytykowany za to, że nie podszedł do jedenastki, a przecież był uważany za jednego z najmocniejszych psychicznie w drużynie.

Kolejna zdrada

Po dwóch latach gry na Półwyspie Apenińskim Ince podjął kolejną zaskakującą decyzję i przeniósł się za 4 miliony funtów do innego wielkiego rywala Manchesteru United, do Liverpoolu. Tam nie odniósł już żadnego sukcesu, a nawet dorobił się ironicznego określenia „Spice Boy” wraz z innymi kolegami z drużyny: Stevem McManamanem, Robbiem Fowlerem, Jasonem McAteerem i Jamiem Redknappem. Przydomek wziął się z wielkiej przyjaźni pomiędzy tymi zawodnikami, ale także z niewykorzystania swojego ogromnego potencjału.

Kibice na Anfield Road polubili jednak Ince’a pod koniec jego drugiego sezonu w klubie, kiedy dzięki strzelonej bramce Liverpool wyrównał na własnym stadionie z Man Utd i tym samym uratował swój honor.

Piłkarz odwdzięczył się kibicom za ich ostateczną zmianę w stosunku do niego, mówiąc: – Fani w Liverpoolu byli dla mnie świetni. Nadal mieszkam blisko miasta i często podchodzą do mnie, podają mi rękę – mówił już po odejściu z drużyny.

Początek trenerki

Ostatnim poważnym klubem w jego karierze było Middlesbrough, gdzie trafił głównie poprzez przyjaźń z Brayanem Robsonem. Międzyczasie zrezygnował z występów w kadrze po zupełnie nieudanym dla Anglii Euro 2000. Następnie reprezentował jeszcze barwy Wolves. Szybko z nimi awansował do Premiership i równie szybko z niej spadł. Nie udało się mu jednak objąć drużyny w roli managera, dlatego ostatecznie wyniósł się z Wolverhampton.

Trenerską karierę rozpoczął od klubów w niższych klasach rozgrywkowych, jednak przed tym sezonem objął Blackburn Rovers i zapisał nową kartę w historii Premier League, zostając pierwszym czarnoskórym managerem. Wygrał zaledwie trzy z 17 spotkań i został wręcz wywalony z drużyny 16 grudnia 2008 roku.

W międzyczasie przyszło mu się jednak zmierzyć z sir Alexem Fergusonem i jego Manchesterem w ramach Carling Cup. Rovers byli o krok od sprawienia sytuacji, prowadząc na Old Trafford, by ostatecznie przegrać aż 5:3. W międzyczasie zarówno Szkot, jak i jego były podopieczny nawzajem obrzucali się obelgami, a cały stadion skandował „Paul, co ty robisz?”.

Cała Anglia lubi takich piłkarzy, nietuzinkowych, twardych, często z niewyparzoną gębą, ale także świetnych sportowo. Ince’owi można więc tylko życzyć powodzenia w jego trenerskiej karierze. Jak to się mówi, pierwsze śliwki robaczywki.

Inter Mediolan Liverpool Manchester United West Ham United