Struktura rozgrywek ligowych polskiej piłki nożnej jest rozbudowana i oparta na hierarchiczności, co pozwala klubom na rywalizację na różnych poziomach – od profesjonalnej Ekstraklasy aż po lokalne klasy amatorskie.
System ten działa na zasadzie awansów i spadków, które umożliwiają klubom piąć się po szczeblach sportowej kariery lub, w przypadku słabszych wyników, zjeżdżać na niższe poziomy.
Ekstraklasa – najwyższa polska liga
Na samym szczycie struktury ligowej znajduje się Ekstraklasa, skupiająca najlepsze polskie kluby. Rozgrywki Ekstraklasy kończą się wyłonieniem mistrza Polski, który zdobywa prawo do gry w europejskich pucharach. Do Ekstraklasy awansują dwie najlepsze drużyny z niższego poziomu rozgrywek – I ligi, a trzy najsłabsze zespoły Ekstraklasy spadają na jej poziom. Trzeci beniaminek wyłaniany jest dzięki barażom.
I liga i II liga
Pod Ekstraklasą znajduje się dwie ligi profesjonalne. Rywalizuje w nich po 18 drużyn. Najlepsze dwie ekipy I ligi awansują do Ekstraklasy. Dołącza do nich zwycięzca baraży. Z kolei drużyny z końca tabeli spadają do II ligi. II liga ma podobną strukturę, lecz awanse z niej prowadzą do I ligi, a spadki dotyczą III ligi, gdzie poziom profesjonalizmu stopniowo maleje, a piłka nożna staje się bardziej półprofesjonalna. W obecnym sezonie z II ligi bezpośrednio do III ligi spadną 4 zespoły. Drużyny, które zajmą miejsca 5. oraz 6. od końca zmierzą się z najlepszymi wicemistrzami III lig w barażach o utrzymanie.
III liga – Struktura rozgrywek ligowych półprofesjonalnych
Na trzecim poziomie struktury rozgrywek ligowych w Polsce znajduje się III liga, podzielona na cztery grupy geograficzne: północno-wschodnią, północno-zachodnią, południowo-zachodnią oraz południowo-wschodnią. Rozgrywki te są już wyraźnie mniej scentralizowane, ale zasady awansów i spadków nie różnią się między grupami. Zwycięzca każdej grupy III ligi awansuje do II ligi, co sprawia, że walka jest niezwykle intensywna, zwłaszcza w górnych partiach tabeli. Z kolei wicemistrzowie grup w 2025 roku po raz pierwszy zmierzą się w barażach o awans. Więcej na temat zasad spadków i awansów przeczytasz na naszym portalu.
Struktura rozgrywek ligowych w piłce amatorskiej
Poniżej III ligi znajduje się IV liga, podzielona na 22 grupy regionalne, w zależności od województw. Jest to liga, gdzie często pojawiają się zespoły o dużych ambicjach. Są to zespoły półprofesjonalne. Z kolei liga okręgowa jest podzielona na 63 grupy i służy jako miejsce dla zespołów, które powoli aspirują do wyższych lig, ale ich możliwości są często ograniczone lokalnie.
W niektórych województwach, w których istnieje wiele drużyn piłkarskich, pomiędzy ligami okręgowymi oraz IV ligami funkcjonuje także V liga, która stanowi dodatkowy szczebel.
Amatorska piłka nożna w Polsce obejmuje klasy od A do C, gdzie C klasa jest najniższym szczeblem w systemie. W tych klasach często grają drużyny z niewielkich miejscowości, a same rozgrywki prowadzone są na poziomie lokalnym. Zespoły, które dominują w A klasie, awansują do ligi okręgowej, zaś kluby z niższych miejsc tabeli spadają do B lub C klasy. B klasa (VIII liga) jest powszechna w 15 województwach, a C klasa jest dostępna tylko w kilku wybranych regionach, jak Górny Śląsk czy Małopolska.
System awansów i spadków
Każdy poziom rozgrywek ligowych oparty jest na jasnym systemie awansów i spadków, który różni się w zależności od szczebla. Ekstraklasa i I liga, jako najwyższe poziomy, stosują system spadków i awansów dla dwóch drużyn, natomiast w niższych ligach, w zależności od liczby zespołów i lokalnych decyzji, liczba awansujących i spadających drużyn może się różnić i dynamicznie się zmienia.
Struktura ligowa w Polsce nie tylko wspiera rozwój profesjonalnych zespołów, ale także stwarza liczne możliwości dla amatorskich drużyn, które mogą próbować swoich sił i stopniowo wspinać się na kolejne szczeble. Ten rozbudowany system przyciąga zarówno młode talenty, jak i zawodników chcących kontynuować przygodę z piłką na poziomie lokalnym.
