Tam też kopią: Futbol maltański

Zazwyczaj kiedy widzimy w europejskich pucharach drużynę z Malty, to przewija się nieustannie kilka nazw: Sliema Wanderers, Valetta czy Hibernians. Te drużyny bowiem niemal całkowicie zmonopolizowały krajowe rozgrywki.

Krótka historia

Piłka nożna jest na Malcie najstarszą i najpopularniejszą dyscypliną sportu. Grać w piłkę rozpoczęto już pod koniec XIX wieku, jeszcze za czasów, gdy Malta była kolonią brytyjską. Wg zapisów historycznych grano już w 1884 roku, boso, na powierzchni której żadną siłą nie dało się określić jako boisko. Butów po raz pierwszy użyto w 1885 roku, a jeszcze rok później po raz pierwszy wykorzystano gwizdek sędziego. W 1908 roku pojawiły się poprzeczki oraz dogrywki. Dopiero w późniejszym czasie zaczęto używać siatek w bramkach i numerów na koszulkach.

Maltańska federacja futbolu powstała w 1900 roku i jest jedną z najstarszych w Europie. Mimo to pierwsze rozgrywki ligowe pojawiły się dopiero dziewięć lat później. Pierwszym Mistrzem Malty została Floriana FC. Zespół ten sięgnął po tytuł także w dwóch kolejnych sezonach, a łącznie 25 razy w historii. Floriana FC jest najbardziej utytułowaną drużyną maltańską (łącznie 95 trofeów oraz wiele rekordów ligowych). Jest też drugą najstarszą drużyną maltańską (założona w 1894 roku, starszy jest St. George’s FC – 1890).

W późniejszych latach równolegle obok ligi organizowano też inne rozgrywki m.in.: M.F.A. Cup (sześciokrotnie, od sezonu 1910/1911), Cousis Shield (11 razy, od sezonu 1914/1915), czy Cassar Cup (41 razy od sezonu 1920/1921). Od sezonu 1934/1935 istnieje F.A. Trophy – puchar krajowy. Pierwszy puchar (oraz dwa kolejne) wywalczyła drużyna Sliema Wanderers. Ten zespół z kolei ma w dorobku najwięcej trofeów w F.A. Cup (łącznie 19). Sezon 2003/2004 pozwolił Sliemie wyprzedzić Florianę pod względem liczby triumfów w F.A. Cup i zrównać się z nią liczbą zdobytych tytułów mistrzowskich.

W roku 1920 zespoły maltańskie zaczęły rozgrywać pierwsze mecze z przybywającymi na wyspę drużynami zagranicznymi. W sezonie 1926/1927 wystartował Christmas Cup, w którym brały udział drużyny krajowe i zagraniczne. Wielu zapalonych kibiców opuszczało wówczas świąteczne obiady, byle tylko zobaczyć swoich ulubieńców. Mimo iż zespoły maltańskie dostawały często ciężkie lanie, to i tak Christmas Cup był wielkim świętem dla kibiców.

Jeszcze przed II Wojną Światową kluby maltańskie zaczęły sprowadzać piłkarzy zagranicznych, którzy bardzo wpłynęli na podniesienie poziomu rozgrywek. Sprowadzanie ich nie było zbyt trudne, jako że w tamtych czasach nie płacono za transfery. Co zrozumiałe, wraz ze wzrostem jakości gry rosła liczba widzów przychodzących na mecze.

Na czas wojny zawieszono rozgrywki. Wielu piłkarzy zasiliło brytyjskie siły zbrojne i walczyło w obronie wyspy i Wielkiej Brytanii. Po wojnie kluby zaczęły odbudowywać swoje zespoły i rozgrywać mecze towarzyskie w nadziei na rychły powrót ligi. M.F.A. wznowiła rozgrywki w najmniej spodziewanym momencie – powojenne rozgrywki rozpoczął sezon 1944/1945. Ligę tworzyły wówczas tylko cztery zespoły i rozegrano po jednym meczu każdy z każdym. Zwycięzcą została Valetta FC z dorobkiem czterech punktów. Rok później reaktywowano Christmas Cup, który rozgrywano przez trzynaście kolejnych lat.

Pierwszy oficjalny mecz międzypaństwowy Malta rozegrała z Austrią 24 lutego 1957 roku. Po (podobno) bardzo dobrym meczu gospodarze przegrali 2:3. Dwa lata później Malta stała się oficjalnym członkiem FIFA, a w 1960 roku przystąpiła do UEFA. Od tej pory kluby i zespół narodowy mogły bez przeszkód przystępować do oficjalnych rozgrywek międzypaństwowych.

Struktura ligowa

W rozgrywkach maltańskich bierze udział 49 drużyn podzielonych na cztery ligi. W najwyższej – Premier League gra dziesięć klubów. Zespoły grają ze sobą mecz i rewanż, po czym następuje podział na dwie grupy. Drużyny z miejsc 1-6 walczą o mistrzostwo, pozostałe zaś o utrzymanie. Walka w nowych grupach to także mecze każdy z każdym. Do tej fazy zespoły przystępują z połową wywalczonego dorobku punktowego (w przypadku połówek zaokrągla się w górę). Zwycięzca ligi występuje w eliminacjach do Ligi Mistrzów, natomiast wicemistrz w Pucharze UEFA. Czwarty zespół występuje w Pucharze Intertoto. Zespoły z miejsc 9-10 spadają do First Division.

W First Division również występuje dziesięć drużyn. Grają jednak tylko dwumecze każdy z każdym. Dwie najlepsze awansują do Premier League, a dwie z ostatnich miejsc spadają do Second Division. W Second Division gra 12 zespołów. Tutaj także gra się mecz i rewanż. Podobnie jak w wyższej lidze awansują najlepsze dwa zespoły, a dwa najsłabsze spadają o poziom niżej, do Third Division. Z najniższej ligi awansują dwa kluby. Dodatkowo rozgrywa się baraże. Dziesiąta drużyna Second Division wraz z trzema zespołami Third Division z miejsc 3-5 rozgrywają ze sobą po jednym meczu. Zwycięzca barażów w następnym sezonie gra w Second Division. W Third Division gra obecnie 17 zespołów, które grają ze sobą po jednym meczu w systemie każdy z każdym.

W przypadku, gdy dwie drużyny zajmują ważne miejsce w tabeli z taką samą ilością punktów rozgrywa się dodatkowy mecz barażowy. Jego zwycięzca zajmuje miejsce premiowane np. awansem do wyższej ligi czy utrzymaniem w lidze.

Galeria mistrzów

Jak już wspomniano – najbardziej utytułowaną drużyną na Malcie jest Floriana FC. Zespół, który jako pierwszy wygrał ligę maltańską, zdobywał tytuł mistrzowski łącznie 25 razy. Dorównuje mu pod tym względem Sliema Wanderers – obecny mistrz. Zespoły, które wywalczyły tytuł mistrzowski poniżej (w nawiasie liczba tytułów wicemistrzowskich):

25 – Sliema Wanderers (28, w tym również jako Sliema Athletics), Floriana FC (11)
18 – Valetta (14) [w tym również jako Valetta United]
9 – Hibernians (9)
7 – Hamrun Spartans (9, w tym również jako Hamrun United)
2 – Rabat Ajax (1) 1 – Birkirkara (6), St George’s (4), King’s Own Maltese Rifles (0)
0 – Marsa FC (2, w tym również jako Marsa United), Melita FC (1), Vittoriosa Rovers (1), Zurrieq FC (1)

Sliema Wanderers występowała jako Sliema Athletics w sezonie 1944/1945. Marsa United zmieniła w 1921 roku nazwę na Marsa FC. Hamrun United i Hamrun Lions w 1946 roku połączyły się tworząc Hamrun Spartans.

Zdobywcy Pucharu (w nawiasie liczba przegranych finałów):

19 – Sliema Wanderers (18)
18 – Floriana FC (11)
11 – Valetta (11)
6 – Hibernians (10), Hamrun Spartans (3)
2 – Birkirkara (5)
1 – Zurrieq FC (2), Melita (1), Rabat Ajax (1), Gzira United
0 – St George’s (2), Marsaxlokk (1), Senglea Athletics (1)

Od sezonu 1984/1985 rozgrywany jest również mecz o Superpuchar, w którym udział biorą Mistrz Malty oraz zdobywca Pucharu. Jeśli jakiś zespół zdobędzie dublet, wówczas grają mistrz i wicemistrz. Do tej pory taka sytuacja występowała siedmiokrotnie. Przed rokiem 1984 również rozgrywano mecz o Superpuchar, pod inną nazwą: Scicluna Cup, The Sons of Malta Cup i Independence Cup. Były to jednak mecze nieoficjalne. Zdobywcy Superpucharu (w nawiasie liczba przegranych finałów):

6 – Valetta (5)
5 – Hamrun Spartans
3 – Birkirkara (3)
2 – Sliema Wanderers (6), Rabat Ajax
1 – Hibernians (4), Floriana (1)
0 – Zurrieq FC (1)

Europejskie Puchary

Wiadomo – liga maltańska potęgą europejską nie jest. Jak wyglądają dokonania klubów na arenie międzynarodowej? Mizernie. Zaledwie kilkukrotnie drużyna z Malty wygrała dwumecz z rywalem i awansowała do kolejnej rundy. Przeciwnicy nie byli tytanami futbolu (głównie zespoły z Walii, Białorusi, Łotwy, Islandii). Zazwyczaj jednak mecze kończyły się wysokimi porażkami (niejednokrotnie dwucyfrowymi). Kilka razy drużyny maltańskie trafiały też na polskie.

Drużyna narodowa

Jak już wspomniano pierwszy mecz międzypaństwowy Malta rozegrała w 1957 roku z Austrią i przegrała 2:3. Pierwsze zwycięstwo nastąpiło już rok później w nieoficjalnym towarzyskim meczu Malta – Dania XI (3:0). Pierwsza oficjalna wygrana to 1:0 z Tunezją w 1960 roku.

Za każdym razem kiedy myślimy o drużynie klubowej z Malty lub jej reprezentacji narodowej nasuwa się słowo „kelnerzy”. Nie ma się co dziwić. Na dzień dzisiejszy (07.02.2005) reprezentacja znajduje się na 135. miejscu w rankingu FIFA na 205 państw (152. w rankingu eloratings na 227 klasyfikowanych), a w rankingu UEFA liga maltańska jest sklasyfikowana na 41. pozycji (na 52 państwa). Jednak tylko raz w swojej historii Malta przegrała wynikiem dwucyfrowym (12:1 z Hiszpanią 21.12.1983 w kwalifikacjach do MŚ). Całkowity bilans meczów reprezentacji Malty na dzień 07.02.2005 to 263 spotkania, z czego 33 to zwycięstwa, 47 remisy, a 183 porażki. Bilans bramek: 166:628.

Zdarzały się także niespodzianki z udziałem reprezentacji Malty. Nie chodzi tu o mecze takie jak całkiem niedawna wygrana 5:2 z Estonią. Jedna z ostatnich niespodzianek to dwumecz z Czechami w eliminacjach do mistrzostw świata w Korei i Japonii. U siebie Maltańczycy zremisowali 0:0, a na wyjeździe ulegli zaledwie 2:3.

W swojej historii reprezentacja Malty spotykała się z Polską czterokrotnie:

07.12.1980 Malta – Polska 0:2 (eliminacje MŚ)
15.11.1981 Polska – Malta 6:0 (eliminacje MŚ)
03.02.1999 Malta – Polska 0:1 (towarzyski)
11.11.2003 Malta – Polska 0:4 (towarzyski)
bilans: 0-0-4 0:13

Dodatek: Krótka historia Malty

Początki cywilizacji na Malcie sięgają 5200 r. p.n.e., kiedy to na Maltę trafili pierwsi osadnicy z Sycylii. Na przestrzeni dziejów Malta przechodziła często z rąk do rąk. Zawdzięcza to głównie swojemu położeniu – to bardzo dobre miejsce do kontrolowania centralnego i wschodniego basenu Morza Śródziemnego. Około 800 p.n.e. osiedlili się tu Fenicjanie, a 300 lat później wyspę podbili Kartagińczycy. W 218 p.n.e. Malta weszła w skład Imperium Rzymskiego. W 60 p.n.e. św. Paweł nawrócił Maltę na chrześcijaństwo. Po podziale Imperium Rzymskiego Malta znalazła się pod panowaniem Cesarstwa Wschodniego. W 870 roku została podbita przez Arabów, a w 1090 przez Normanów i włączona do księstwa, a później Królestwa Sycylii.

W 1530 roku cesarz Karol V przekazał wyspę zakonowi joannitów, który został wygnany z Rodos. 18 maja 1565 roku Maltę zaatakowała armia Turecka, jednak joannitom wspomaganym przez żołnierzy hiszpańskich i ludność cywilną udaje się odeprzeć przeciwnika po czterech miesiącach. Na cześć tego zwycięstwa w 1566 roku Wielki Mistrz Jean Parisot de la Valette wznosi miasto, nazwane od jego nazwiska Valetta, które później stało się stolicą Malty. W 1798 roku wyspę zdobyła flota francuska Napoleona Bonaparte. Niezadowolona z rządów francuskich ludność Malty z pomocą Króla Sycylii i Anglików w 1800 roku zmusiła wojska francuskie do poddania się. Malta przeszła pod protekcję Wielkiej Brytanii.

Kongres Wiedeński (1814-1815) ustanowił Maltę kolonią brytyjską. Z powodu swojego strategicznego położenia wyspa odegrała bardzo ważną rolę w II Wojnie Światowej, za co została odznaczona w 1942 roku Krzyżem Jerzego (to krzyż znajdujący się we fladze Malty). Pięć lat później Malta uzyskała autonomię wewnętrzną, a w 1963 powstało Państwo Maltańskie. Rok później Malta uzyskała całkowitą niepodległość jako członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów. 13 grudnia 1974 roku proklamowano Republikę Malty, a 1 maja 2004 Malta stała się członkiem Unii Europejskiej.

Informacje o Malcie na podstawie Wikipedii.

Malta Tam też kopią